قواعد ارث در فقه امامیه و کاربرد آن در حقوق ایران

قواعد ارث، احکام تقسیم ترکه است که برای موضوعات کلی مقرر شده است و از هر یک از آن ها می توان احکام موضوعات جزئی مختلف را استخراج کرد؛ اما نه به طریق استنباط و توسیط بلکه به طریق انطباق و تطبیق، مانند انطباق کلی طبیعی بر افرادش. هدف این پژوهش بررسی جامع و مفصل قواعد فقهی ارث است، که با تحلیل و بررسی این قواعد، بتوان احکام و قوانین مربوط به ارث را به دست آورد و مسائلی که در زمینه ی ارث مطرح است راحت تر مورد رسیدگی قرار داده شود. این تحقیق به اعتبار ماهیت، یک تحقیق توصیفی تحلیلی است، که به بیان توصیف وضعیت موضوع می پردازد و به لحاظ پژوهش تحقیق بنیادی به شمار می رود؛ زیرا برآن است که دانش و بنیادهای علمی خود را، در این باره توسعه و گسترش دهد. قواعدی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته می شود، برخی در مبحث حقوق متعلق به ترکه جریان دارند، مثل قاعده ی الدین مقدم علی الارث، برخی در زمینه ی اسباب وموجبات ارث جریان دارند. مثل، قاعده ی الاصل فی المیراث النسبی التولد و فی المیراث السببی الامور، برخی در بخش موانع ارث جاری می شوند. مثل، لامیراث للقاتل، لایرث الکافر للمسلم و للمسلم ان یرث الکافر، هم چنین قواعدی وجود دارد که در زمینه ی کیفیت سهم الارث وارثان جریان دارد، مثل کلما اخذ ذوالفرض فرضه فالباقی لمن لافرض له، للذکر مثل حظّ الانثیین، لاعول و لاتعصیب که به طور مفصل در این پژوهش ذکر شده است.